Choroby paznokci to cała grupa dermatoz o różnym podłożu – od zakażeń grzybiczych, bakteryjnych i wirusowych, poprzez choroby układowe, aż po urazy mechaniczne. Niezależnie jednak od tego, co stoi za zmianami obejmującymi płytkę paznokciową, warto zdiagnozować przyczynę, by móc wdrożyć odpowiednie leczenie. Jakie choroby najczęściej objawiają się łamliwością, przebarwieniem czy bolesnością paznokci? W jaki sposób rozpoznać ich objawy i kiedy wdrożyć leczenie?
Paznokcie – choroby paznokci u nóg i rąk oraz ich objawy
Wśród najczęściej występujących chorób paznokci u dłoni czy stóp wyróżniamy:
- grzybicę paznokci, która jest spowodowana czynnikiem infekcyjnym w postaci zakażenia dermatofitami (grzybami). Może ona zacząć się od choroby dużego palca u nogi, by później przenosić się na pozostałe paznokcie. Zazwyczaj dotyczy właśnie stóp, natomiast w niektórych przypadkach pojawia się także na paznokciach u dłoni. Paznokcie w przebiegu grzybicy ulegają pogrubieniu i usztywnieniu, a dodatkowo kruszą się, łuszczą i odłączają od łożyska (następuje onycholiza). Mogą także ulec przebarwieniu – najczęściej są białe lub żółte;
- zanokcicę, rozwijającą się na podłożu bakteryjnym (najczęściej po zakażeniu gronkowcem, pałeczką ropy błękitnej lub paciorkowcem). Do zakażenia dochodzi zwykle na skutek uszkodzenia skóry w obrębie wału paznokciowego. Miejsce uszkodzenia puchnie, czerwienieje, jest wrażliwe na dotyk i bolesne. W wielu przypadkach dochodzi do gromadzenia się ropy (w przypadku zarażenia się pałeczką ropy błękitnej, pod paznokciem można obserwować charakterystyczne, niebieskawe przebarwienia);
- brodawki okołopaznokciowe i podpaznokciowe, lokalizujące się zarówno na wale otaczającym paznokieć, jak i pod samą płytką (prowadząc do jej zniekształcenia, a czasem nawet do pękania). Brodawki wywoływane są zakażeniem wirusowym – w tym wirusem brodawczaka ludzkiego;
- wrastające paznokcie – jak sama nazwa wskazuje, jest to stan, w którym boczne brzegi paznokcia zaczynają nadmiernie wrastać w wały okołopaznokciowe, prowadząc do ich podrażnienia, bolesności, a także do wystąpienia ran. Dzieje się tak na skutek zmiany toru wzrostu paznokcia pod wpływem ciągłych urazów lub noszenia zbyt ciasnego obuwia.
Oczywiście wymienione powyżej schorzenia paznokci nie wyczerpują całego katalogu dolegliwości, zmian i urazów, jakim może ulec płytka paznokcia. Przebarwienia, łuszczenie się, kruszenie i pękanie towarzyszy przykładowo chorobom układowym, takim jak łysienie plackowate, liszaj płaski czy też łuszczyca. Więcej informacji o przyczynach chorób paznokci znajduje się tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/skora-i-paznokcie/choroby-paznokci-najczesciej-wystepujace-dolegliwosci.
Choroby paznokci u rąk i nóg – leczenie i zapobieganie
Po zaobserwowaniu jakichkolwiek niepokojących objawów – w tym nadmiernej łamliwości i kruszenia się paznokci, przebarwień, brodawek i innych – należy od razu udać się do lekarza i/lub podologa. Leczenie poszczególnych chorób paznokci zależy oczywiście od przyczyny ich występowania. Jeśli jest nią przebieg choroby ogólnoustrojowej (wspomnianej wcześniej łuszczycy, łysienia plackowatego i innych), wówczas konieczne jest wdrożenie terapii schorzenia pierwotnego.
Leczenie grzybicy, brodawek wirusowych czy też zakażeń bakteryjnych opiera się zwykle na leczeniu farmakologicznym, mającym na celu eliminację czynnika infekcyjnego (chorobotwórczego) – a więc grzybów, bakterii lub wirusów. Oprócz tego stosuje się miejscowe preparaty przeciwzapalne czy przeciwbólowe, by proces gojenia był dla pacjenta jak najbardziej komfortowy. W przypadku wrastających paznokci konieczne jest zastosowanie metod podologicznych, polegających na korekcji toru wzrostu paznokcia.
Do działań profilaktycznych, które mają zapobiec wystąpieniu chorób paznokci, zalicza się przede wszystkim odpowiednią dbałość o higienę rąk i stóp, unikanie chodzenia boso w miejscach, w których może dojść do zarażenia (szatnie, siłownie, pływalnie i inne), a także staranne wybieranie salonów, w których wykonywany jest pedicure i manicure. Oprócz tego warto zwrócić uwagę także na komfort chodzenia, rezygnując ze szpilek na rzecz płaskich, szerokich butów, w których palce i paznokcie nie są nadmiernie ściśnięte.
Źródła:
- A. Cichewicz, aktualizacja: lek. M. Wiercińska, Budowa i choroby paznokci: grzybica paznokci, wrastający paznokieć, zanokcica, liszaj płaski, łuszczyca paznokci, inne. Przyczyny, objawy i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 28.10.2022
- P. Westerberg, M. J. Voyack, Grzybica paznokci. Obecne trendy w diagnostyce i leczeniu [w:] Medycyna Praktyczna, 30.04.2015
- Maleszka, V. Ratajczak-Stefańska, M. Boer, M. Kiedrowicz, Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej [w:] Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2010, 56, 1
- med. A. Malinowska, prof. dr hab. med. R. Nowicki, Grzybica paznokci – terapia musi być konsekwentna [w:] Dermatologia po Dyplomie 06/2014
- dr hab. med. A. Woźniacka, Choroby płytki paznokciowej [w:] Dermatologia po Dyplomie 06/2015
- Gregoriou, G. Argyriou, G. Larios, D. Rigopoulos, Schorzenia paznokci a choroby układowe – o czym mówi nam wygląd paznokci? [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 2